Hooggevoelig en perfectionistisch? Ontdek hoe je milder voor jezelf kunt zijn.

Hoe omgaan met perfectionisme als HSP-vrouw?

30-05-2025:

HSP en Perfectionistisch? Ben je hoogsensitief en merk je dat je vaak de lat voor jezelf te hoog legt? Dat je graag streeft naar perfectie? Stel je hoge eisen aan jezelf?
In deze blogpost ontdek je waarom dit gebeurt en leer je praktische tips om milder voor jezelf te zijn.
Ik kan over dit onderwerp schrijven omdat ik zelf hoogsensitief ben. Ook ik legde de lat voor mijzelf altijd hoog. Omdat ik zelf weet hoe het is om als hoogsensitief persoon met bepaalde uitdagingen te kampen, ben ik anderen gaan helpen hun hoogsensitiviteit beter te begrijpen en ermee om te gaan.

Wat is hoogsensitiviteit?

Hooggevoeligheid, ook wel hoogsensitiviteit of hsp (hoogsensitieve personen) genoemd, is een woord dat de Amerikaanse psychologe Elaine Aron als eerste gebruikte om mensen te beschrijven met een gevoeliger zenuwstel dan de meeste mensen. Hooggevoelige mensen hebben een gevoeliger zenuwstelsel dan gemiddeld. Er komen meer prikkels binnen dan bij anderen mensen. Dit is een aangeboren eigenschap van ongeveer 15-20% van de mensen. Ze horen, zien, voelen, ruiken, proeven meer en ook meer nuances. Hun emoties zijn sterker en genuanceerder.

Oorzaken en gevolgen van perfectionisme bij HSP-ers:

Hooggevoelige mensen stellen vaak hoge eisen aan zichzelf. Ze streven naar perfectie, wat vaak leidt tot stress. Hoewel niet alle perfectionisten hoogsensitief zijn, ervaren HSP’ers dit sterker. Ze merken namelijk meer kleine verschillen op en denken hier diep over na. Hooggevoelige mensen hebben vaak een sterk ontwikkeld gevoel voor rechtvaardigheid en empathie. Dit maakt dat ze ernaar streven om alles zo goed mogelijk te doen, soms ten koste van hun eigen welzijn. Streven naar perfectie kan ook een beschermingsmechanisme zijn tegen kwetsbaarheid.

Hooggevoelige personen (HSP’ers) ervaren afwijzing vaak intenser dan anderen. Dit kan leiden tot een sterk verlangen naar erkenning en waardering. Als gevolg hiervan ontwikkelen sommige HSP’ers perfectionistisch gedrag als een overlevingsmechanisme. Voelden ze zich als kind bijvoorbeeld niet gezien of gehoord? Dan kunnen ze nu onbewust streven naar perfectie om toch een gevoel van waarde te ervaren.

Een voorbeeld van een vrouw die de lat te hoog legde:

In mijn praktijk kwam een hoogsensitieve vrouw met een burn-out. Vanuit haar werk had zij een cursus digitalisering aangeboden gekregen. Hoewel zij zichzelf omschrijft als “digibeet” en zich midden in een burn-out bevond, ging zij ijverig aan de slag. Al snel merkte ze dat het haar veel moeite kostte en dat de cursus haar compleet uitputte. Toch bleef ze doorgaan, totdat haar man zei: “Waar ben je mee bezig? Voor wie doe je dit eigenlijk?”

De vrouw besloot uiteindelijk te stoppen met de cursus, maar ze kampte met een groot schuldgevoel.
Ze vond dat ze de cursus had moeten afmaken voor haar werkgever, haar ouders en haar vriendinnen. “Wat zullen ze wel niet van me denken als ik stop?” Verstandelijk wist ze dat haar omgeving het niet erg vond, maar gevoelsmatig voelde dat anders. Haar ouders waren vroeger streng: “Wat je doet, moet je afmaken. Niet zeuren, maar doorgaan.”

Tijdens ons gesprek werd ze emotioneel. Ik heb een coaching techniek ingezet om de situatie helder te maken. Zo kwam ze tot het inzicht dat ze geen toestemming nodig heeft van anderen om te stoppen met iets waar ze niet gelukkig van wordt. Ze realiseerde zich dat niet anderen maar zijzelf kritisch en streng is.

Perfectionisme en de angst om afgewezen te worden

Hoge eisen stellen aan jezelf is vaak gekoppeld aan de angst om niet te voldoen aan bepaalde verwachtingen – van jezelf of van anderen – en de angst om fouten te maken. Wat bij hooggevoeligheid vaak voorkomt, is rejection sensitivity: de angst om afgewezen te worden. Hoewel dit geen specifiek kenmerk is van hoogsensitiviteit, komt een afwijzing vaak wel extra hard binnen. Door deze gevoeligheid richt je je vooral op de ander in plaats van op jezelf. Je vraagt je continu af of je wel goed genoeg bent in de ogen van de ander. Dit kan je in een patroon van pleasen brengen.

Ben je vaak kritisch op jezelf?

Als hooggevoelig persoon ben je vaak kritisch op jezelf. Je vind dat je het niet goed doet, niet goed genoeg bent of dat je beter moet presteren. Dit kan ervoor zorgen dat je continu naar perfectie streeft. De kans is groot dat je zelfvertrouwen hierdoor keldert en dat je jezelf uitput. Een burn-out ligt dan op de loer.
Wat bij hooggevoeligheid vaak voorkomt, is rejection sensitivity: de angst om afgewezen te worden. Hoewel dit geen specifiek kenmerk is van hoogsensitiviteit, komt een afwijzing vaak wel extra hard binnen. Door deze gevoeligheid richt je je vooral op de ander in plaats van op jezelf. Je vraagt je continu af of je wel goed genoeg bent in de ogen van de ander. Dit kan je in een patroon van pleasen brengen.

Praktische tips om de lat lager te leggen:

Wat kun je doen om de lat minder hoog te leggen? Veel hooggevoelige mensen zitten veel in hun hoofd, omdat ze alles willen controleren. Dit is een overlevingsstrategie die een vals gevoel van veiligheid geeft, maar niet echt werkt. Het is belangrijk om weer in je lichaam te komen.


Dit kun je doen door:
– Wandelen
– Creatief bezig zijn
– Mindfulness
– Sporten
– Visualisaties
– Journaling
– Yoga

Daarnaast is het waardevol om te onderzoeken of wat je eigen kritische stem zegt wel klopt.
Stel jezelf de volgende vragen:

• Ben ik bang voor kritiek? Wat kun je hiervan loslaten?
• Is dit het waard? Natuurlijk wil je goed werk leveren, maar niet ten koste van je gezondheid.
• Ben ik effectief of productief? Soms blijf je te lang hangen in details.
• Ben ik te veel bezig met mijn imago? Vind je het echt fijn, of ben je bezig met het perfecte plaatje?
  
  
  

Milder zijn voor jezelf

Milder zijn voor jezelf betekent dat je jezelf accepteert en vriendelijk en begripvol bent naar jezelf. Hoe doe je dat?

– Gebruik positieve affirmaties: Wat je tegen jezelf kunt zeggen als je een fout maakt: In plaats van “ik doe het fout”: “Het is me nog niet gelukt.” “Ik ben aan het leren en groeien.” of “Fouten maken is menselijk.”

-Hou een dagboek bij waarin je zaken noteert die goed gaan. Pak dat dagboek erbij wanneer het tegenzit, je kan op die manier dingen in perspectief zien.

-Waardeer je lichaam, in plaats van kritisch te zijn op je lichaam, focus op wat jouw lichaam iedere dag voor jou doet.

-Stel jezelf de vraag: als een vriend(in) deze fout had gemaakt hoe zou ik dan reageren. Probeer net zo begripvol en vergevingsgezind te zijn voor jezelf.

Het veranderen van perfectionistisch gedrag kost tijd. Het is belangrijk om zelfcompassie te hebben en om geduldig met jezelf te zijn!

Leg jij de lat ook altijd te hoog voor jezelf?

Wil jij perfectionisme overwinnen? Wil je meer innerlijke rust? Wil je een gratis kennismaking boeken zodat ik kan kijken hoe ik je kan helpen? Dat kan natuurlijk altijd!

Neem contact met mij op.
Ik ben hooggevoeligheidcoach in Urmond (Limburg) en mijn emailadres is:
mailto:info@sandra-coacht.nl of bel mij: tel:0617214501.

Bekijk ook mijn andere blogs:
https://www.sandra-coacht.nl/blog-post/hsp-relatie-met-partner-met-autisme/
https://www.sandra-coacht.nl/blog-post/ben-jij-hoogsensitief-hsp-ontdek-de-kenmerken-en-je-unieke-kracht/
https://www.sandra-coacht.nl/blog-post/ben-jij-een-hsp-vrouw-herken-de-kenmerken/
https://www.sandra-coacht.nl/blog-post/www-sandra-coacht-nl-blog-overprikkeling-hsp/

Auteur: Sandra Klein